Ik heb in mijn leven vaak op late en vroege uren, langs de kant van de weg of op illegale stortplaatsen, in binnen- en buitenland, door stedelijk groot afval, afval-containers en vuilnishopen gespit, om te zien of er wat van mijn gading bij was. Ik heb daar o.a. ooit een antieke gesmede kaarsenkroon, een antieke Deense eetkamerstoel, een prachtig messing oudhollands scharnier, twaalf handgekleurde platen uit een heel oud, maar verder van carterolie druipend plantenboek, aan overgehouden. En dat zijn maar een paar voor-beelden. Vanzelfsprekend ben ik vaak te vinden op vlooienmarkten, garage sales, carboot sales, puces, brocantes, rommelmarkten, feiras en braderieën, en met wat voor andere namen daarmee vergelijkbare activiteiten zijn getooid. Gelukkig (?) zijn mijn dochters uit hetzelfde hout gesneden, helaas zoekt de oudste meer naar, en onderhandelt voornamelijk over, schoenen en handtassen. Op meer conventionele plekken, all over Sydney. Maar dat terzijde.

Ik was erg verheugd toen ik een jaar of zo geleden, in mijn Zuid-Hollandse dorp in een verzamelbak een zeer sleets, maar in redelijke staat verkerend “Oorspronkelijk Israëlitisch Kookboek” vond. Meestal ding ik voor de sport af, maar kreeg het deze keer zowaar cadeau bij drie andere aankopen. Die bak stond op de “leeg je boekenplank”-braderie van één van de gitzwarte lokale Gereformeerde Kerken. Veel van de boeken waren van het kaliber drie-in-een van Reader’s Digest en De-Overwinning-van-het-Geloof-over-het-Communisme, als uitgedragen door Don Camillo. (Lezen Gereformeerden die Katholieke boeken ook? Interessante gedachte). De kookboeken die er te koop waren in de duurdere bakken, hadden een zwaar Libelle-, Margriet- en Tipgehalte. Typisch de boekenplank van pas overleden opa’s en oma’s. Toen heb ik stiekem in mijzelf gelachen over de ironie dat ik juist dít boek, op het plein van déze kerk, uit een bak gevoed door overleden Christenen moest vissen. Ik, als gojim.

Toen ik later ging zoeken naar de herkomst en geschiedenis van dit boek, (geschreven rond 1893 door Saartje Vos, mijn exemplaar herzien door H.J. Kats, 7-de herdruk uit 1926) ontdekte ik zegge en schrijve één ander (identiek) exemplaar op de antiquarische markt en verder alleen maar facsimile herdrukken van ver na de oorlog. En dat originele boek was enkele honderden procenten duurder dan de 50 cent die ik zelfs niet betaald heb. Ver na de oorlog? Bij mij ging toen een lichtje branden. Natuurlijk; door deportaties, vernietiging van huisraad of het potentiële verraad van zo’n boek in je keuken werden dit soort boeken in groten getale vernietigd. Dat is dan waarschijnlijk de reden dat ik nooit vroege Joodse keukenboeken in Duitsland heb gevonden.

(P.S. Ik raad je af een dure facsimile te kopen, want er zijn maar weinig bruikbare recepten voor deze tijd. Als je bruikbare Joodse recepten zoekt zijn er tegenwoordig betere boeken. Zie ook het vervolg van dit verhaal).

Een typisch gerecht uit dit boek is:

Longenmoes
(Tussen haakjes mijn toevoegingen).

Snijd het (kalfs)hart en de longen (500 gram van ieder, volgens een ander boek) in kleine stukken. Zet ze met ruim koud water en een weinig zout op, en laat twee uren aanhoudend koken en duw nu en dan de long onder water. Schep ze uit het vocht, doe er een ons gewasschen krenten (wassen in onze tijd niet meer nodig) , een weinig (gemalen) peper en een glas azijn bij en laat het een uur (verder) stoven.

(Dit gerecht staat op mijn lijst om binnenkort te proberen. De ingrediënten zijn in mijn woonomgeving gemakkelijk, schoongemaakt en voorgesneden, bij iedere slager te koop/te bestellen. Eten met gekookte aardappelen met gesmolten zouteboter).

Wordt vervolgd.

Chrissie2879

17-03-2011 06:58

Hé grapjas, dit zou ik mijn kat nog niet te eten geven Maar wel een grappig recept dat lijkt op wat mijn oude moeder vertelt over ons Haagse uierboord. Ken je Portugal een beetje? Ik niet en wil daar deze zomer gaan wandelen. Groetjes Kun je zien wat mensen, joods of niet, begin vorige eeuw aten. Voor ons nu slachtafval, toen volksvoedsel. Maar vergis je niet: buiten Nederland zijn er nog veel van dit soort lekkernijen. Voor een leuk, redelijk geprijsd (wandel) hotel zoek op www.quintadageia.com