• Welkom
• Deze keer
• Vorige keer
• Recept-index
• Gastenboek
• Contact
• Registreer
• Prikbord

Je zult mij beschuldigen van vooringenomenheid, maar ik ben in de loop van de jaren dat ik in Portugal woon, steeds vaker verbaasd over de variëteit en hoeveelheid van de meer of minder culturele activiteiten, die overal plaatsvinden. Ook de samenstelling van een zeer gemêleerd publiek dat hieraan deelneemt wekt verbazing ėn vreugde op. In de meeste steden en dorpen vind je wel een cultuurcentrum, een dorpshuis of een gemeentehuis met ruimten voor publiek gebruik. Ook veel kerken bieden annexruimte voor algemeen gebruik, naast de concerten van kerkelijke muziek en koorzang in het kerkgebouw zelf. Je vindt hier overal aankondigingen voor exposities van vrijetijdsschilders, beeldhouwers, modelbouwers, volksdansers, fado-groepjes (waarvan er vele honderden zijn), handwerkclubjes, zangverenigingen en veel meer. Ontelbare dorpen hebben in de zomer een dag, of meerdere dagen, dat er op het dorpsplein een podium wordt gebouwd waarop tot diep in de nacht muziek wordt gemaakt, en gedanst, door professionals, semi-professionals en amateurs. De Armeniër Calouste Gulbenkian, een van de rijkste mannen van zijn tijd, die begin 1900 aan de wieg stond van een aantal oliemaatschappijen waaronder Shell (en daar iedere keer 5% aan overhield), liet bij zijn dood een enorm kapitaal na aan de bevolking van Portugal in de vorm van een oliebedrijf en, in Lissabon, een stadspark, een museum (met inhoud: zijn privé verzameling), concertzalen, een groot orkest, twee of drie kamerorkesten, dans-ensembles, een bibliotheek en nog veel meer. Bijna iedere avond van iedere dag zijn er gratis of bijna gratis uitvoeringen van klassieke of moderne muziek, dans of opera, zelfs verschillende uitvoeringen op éėn avond. Duizenden mensen maken daar regelmatig gebruik van. Het dorp waar ik woon heeft enkele jaren geleden een vervallen stadspaleis gerestaureerd. De forse kapel werd een concertzaal voor meer dan 100 muziek- en dansliefhebbers. Het fraaie overdekte atrium werd verbonden met een restaurant, waar je een goede voor-voorstelling-maaltijd kunt kopen voor een redelijke prijs. In de voormalige stallen en koetshuis is een klein theater gevestigd. In dit cultuurcentrum zijn veelal gratis voorstellingen of uitvoeringen van een Russisch huiskwartet, het lokale conservatorium, buitenlandse dans- en muziekgroepen op wereldtour, zoals bv. recentelijk een groep Indonesische dansers en hun gammelanorkest. Zo is er in iedere stad of dorp wel iets vergelijkbaars beschikbaar voor boer, burger en bedelaar.
Enige weken geleden stopte ik tussen de middag voor een kopje koffie in een buurtpastelaria, waar een hardwerkende familie allerlei soorten gebak maakt, lunchbuffetten aanbiedt en bijzondere jams en chutneys maakt. Bij de rekening lag een aankondiging voor een besloten fado-avond op de volgende zaterdagavond. Er zou een volledig buffet worden aangeboden, inclusief wijnen, desserts en koffie voor € 22.50 p.p. De toegang was beperkt tot maar 45 personen. Ik aarzelde niet en reserveerde een tafel voor zes personen. Wie ik zou uitnodigen wist ik nog niet, maar dat zou vast wel goedkomen. 

Wordt vervolgd

De sambal van Riek
(Marine confituur)

Over cultuur gesproken. Jarenlang werd er ergens bij de Marine door innovatieve koks in hun gamellen een eigen soort sambal gemaakt die legendarisch werd. Altijd stond een hoeveelheid op tafel voor de blauwe hap en stamppot. Toen het verbruik zo hoog werd dat men zich zorgen ging maken over de kosten, bleek dat de janmaten het ook als jam op brood smeerden. Door deze sambal pedisser (= heter) te maken ging de consumptie als jam achteruit, maar werd uiteindelijk toch van het menu gehaald vanwege de kosten. Op de een of andere manier werd deze sambal eveneens bekend bij de landmacht en legde een officier van de Huzaren van Boreel de hand op het recept. Zijn vrouw Riek maakte het sindsdien voor familie en bekenden in haar eigen keuken. De Huzaar is nu lang gepensioneerd,  maar eet nog graag pedis. Zijn vrouw heeft het recept aan Darius doorgegeven, die sindsdien regelmatig in zijn kombuis tot wel 30 potten per keer maakt voor haar en zijn eigen familie. Het recept werd verkleind van een 40 liter pan naar 18 potten. Het recept hieronder is verder verkleind naar 8 of 9 middelgrote potten en kan naar wens enkele keren verdubbeld worden, indien noodzakelijk.

1 grote pot sambal oelek (±1000 gram, bv. van Wendjoe) 
2 tls verkruimelde trassi
1 kg zoete rode uien, geschild en gesnipperd
1 ltr blik fruitcocktail incl. sap
2 middelgrote potjes goedkope aardbeienjam
1,25 deciliter ketjap manis
250 grm bruine suiker
1-2 flinke tenen knoflook, gehakt
1 flinke scheut bakolie

1. Reinig geschikte glazen potten en deksels in heet water met afwasmiddel en droog zorgvuldig af.
2. In een grote pan verhit de olie en voeg eerst de trassi toe, bak licht, voeg uien en knoflook toe. Laat even zweten tot glazig maar niet bruin.
3. Voeg sambal en jam toe. Laat onder regelmatig roeren zachtjes koken. Let op dat e.e.a. niet aanbakt.
4. Voeg fruit, sap, suiker en ketjap toe
5. Laat geheel zachtjes indampen op een laag vuur onder regelmatig roeren. Meet regelmatig met een houten lepel hoe hoog de massa in de pan staat. Je moet ongeveer 20 % van het vocht kwijtraken. 
6. Verhit de potten 3 á 4 minuten in de magnetron, vul deze af met de hete sambal, plaats het deksel stevig op de pot en keer deze voorzichtig om, opdat deze ook goed verhit en steriliseert. Etiketteer wanneer afgekoeld.
Let op: indien je pedissere sambal wenst voeg dan voorzichtig wat Scots Bonnet pasta toe. Ook bekend als een Surinaamse sambal.

PS: Zie ook het Landmijnrecept in de reacties.

(Wonen in Portugal)