• Welkom
• Deze keer
• Vorige keer
• Recept-index
• Gastenboek
• Contact
• Registreer
• Prikbord

De Kerst en het nieuwe jaar naderen. Ook in Portugal. De signalen stapelen zich snel op, sommige meer subtiel dan andere. Midden november verschenen, naast de kastanjes van de nieuwe oogst op de markt, de eerste kastanjepoffers op straat. De walmende karretjes, met de opgestapelde asgrijze, roodgloeiende kastanjes verspreiden nu dagelijks een diepe geur van verbrande kastanjeschil en rook. Wat ontbreekt is snerpende kou en sneeuw, maar dat is het vooroordeel van een regelmatige wintergast van Wenen. De mensen hier zijn best tevreden met de stralende zon en 17 graden overdag, als het niet regent. De eerste mandarijnen van de nieuwe oogst uit de Algarve liggen nu zoet en knaloranje in hun manden te lonken om betast en gekocht te worden. Daarnaast de diospyros (Sharon), die in december van de bomen komt. er is nu ook een lichtgroen appeltje to koop, dat de vleesstructuur van een peer heeft en alleen in het noorden van Portugal groeit. In de pastelarias verschijnen de eerste typische lekkernijen voor de Kerst en Oud en Nieuw: gefrituurde deegwaren met suiker en kaneel bepoederd, koekjes van een soort taai taai, wentelteefjes met honing. Vorig weekeinde waren er weer mannen in de weer met lange touwen, klimijzers en lange stokken met haken. Zij oogstten de gratis dennenappels uit de pijnbomen op gemeenteland om ons huis, die thuis arbeidsintensief worden opengebroken om de nootjes te verzamelen die vele euros per kilo opbrengen. Een prettige verdienste in deze harde tijd. Helaas komen die nootjes nu ook vaak uit China. Wat komt daar eigenlijk niet vandaan tegenwoordig? Ze zijn, zoals je op weinig vingers uit kunt rekenen, van veel mindere kwaliteit en goedkoper, met dank aan de senhores Lidl en Aldi. Op mijn wandelingen met mijn honden in het nabij gelegen natuurgebied, waar ik anders meestal niemand tegenkom, struikel ik nu over families die mos en bladeren verzamelen voor hun traditionele kerststalletjes: de kerstboom, verwante versiering en andere kerstparafernalia, zijn pas sinds eind 20ste eeuw algemeen in zwang aan het komen in dit land. De Amerikanisering slaat weer toe. Na Mac, B-King en slappe Starbucks koffie, nu die enge, weinig levensechte Kerstman. Viva Klaas Kapoen! Oudere mannen dwalen door het gebied gewapend met platte hengselmanden en verzamelen eetbare paddestoelen. Ook die gaan naar de markt, net als de wild gestoken percebes, de fossielachtige eendenmosselen, die gekookt en wel op de tafeltjes van de getaande verkopers uitgestald liggen als gouden munten voor een zestiende-eeuwse Venetiaanse geldwisselaar. Dit is geen overdreven beeldspraak, omdat je voor deze seizoenslekkernij bijna gouden munten nodig hebt om ze te mogen kopen. Dit is ook de tijd van de vrolijk gekleurde Spaanse pepers, die opeens in grote hoeveelheden en soorten te koop zijn: kransen van superhete Madame Jeanette-bolletjes, van strengen samengeknoopte rawits, rood of groen en niet langer dan een vingerkootje, en van grote zoete pepers waarvan men zegt dat die meer vitamine bevatten dan een aardbei. So what; van een aardbei kun je geen sambal maken. Deze pepers kom ik in de Portugese keuken zelden tegen, anders dan verwerkt tot piri piri, het condiment, door pepers toe te voegen aan een flesje olie, inheemse aguardente, of whisky. Soms een mengsel van olie ėn gedistilleerd, wat volgens zeggen een Angolese methode schijnt te zijn.
Een nog luider signaal dat de Kersttijd in aantocht is, zijn de panetones, een luchtig en zoet, kegelvormig Italiaans Kerst-krentenbrood, dat nu overal te koop is. Een Braziliaanse(!) traditie die door de expat-Brazilianen in Portugal werd geïmporteerd.
En zo gaan we stapje voor stapje verder naar het Feest van Geloven. Maar Bijgeloof is hier niet ver weg. Hoe dichter we de Kerst naderen, hoe vaker ik op onverwachte plekken de overblijfselen zie van offerandes, een alternatieve ceremonie en misschien wel voodoo: de overblijfselen van gif-paars gekleurd ontkiemend graan in bakjes van klei, onder een grote zwerfkei op de hoogste heuveltop. Of een soort behangerslijm in een geglazuurde pot, bedekt met droogbloemen, leunend tegen een oude muur. Ernaast een halve sierfles met gekleurd water. Vorige week vond ik een bizar stilleven op een open plek in het bos, gevormd door een cirkel van 13 rode Madame Jeanettes op het zand, met vóór iedere peper een stompje rode kaars in het zand gestoken en ook daar weer flessen met gekleurde vloeistof in het midden. Goede Nederlandse vrienden vonden recentelijk tot hun schrik, en daarna verbazing, tijdens een wandeling een kinderkopje, dat van was bleek te zijn. Het staarde hen vanuit het struikgewas plotseling aan. Zij namen de foto, hierboven, van het verschijnseltje, dat algemeen gebruikt wordt om in de bedeplaats Fatima het ouderschap af te dwingen. 
Misschien liggen Kerst en Voodoo dichter bij elkaar dan we denken.

Borrelhapjes of buffetvullers

Op verzoek van FdK hier nog een twee ideetjes voor borrelhapjes die snel te maken zijn:

Crab stick delight (Surimisalade)
Ik laat mij wel eens negatief uit over Surimi, dat in Japan echter een respectabel, oeroud product is. Mindere vissoorten worden verwerkt tot een brij die aangezet wordt met het aroma van krab of kreeft. Mijn ongenoegen met dit produkt betreft alleen het feit dat het zo vaak gebruikt wordt in de culinaire keuken, onder de suggestie dat het om echte kreeft of krab gaat, waardoor de onwetende klant bedonderd wordt.
Snij een half pakje sticks in dunne plakjes. Voeg een kleine fijngesnipperde ui toe, een gehakt bosje dille of koriander, peper en zout.
Roer alles met een paar eetlepels mayonaise doorelkaar en zet op tafel. Eet met kleine toastjes. 

Borrelballetjes van kokosgehakt
Neem 1 kg rundergehakt. Kneed dit op met 1 tot 1,5 kop kokosmeel, een heel ei, 2 theel gemalen komijn, een fijngesneden stengel sereh of een eetl geraspte citroenschil, 2 theel (of naar smaak) sambal oelek, wat zout. Laat mengsel een uurtje staan.
Draai ong. 50-60 balletjes met de maat van een knikker met een doorsnede van ± 2,5-3 cm. Bak de balletjes in olie in een koekepan lichtbruin. Serveer met prikkertjes en een bakje zoete ketjap gemengd met het sap van 1 citroen en een uitgeperste teen knoflook, of Thaise zoete sambalsaus of wat met water verdunde Thaise vissaus. Of alle drie!

Ik wens al mijn lezers prettige feestdagen en een gelukkig Nieuw Jaar.
In januari zal ik mijn blog vervolgen.

Darius van der Pluim 

(Wonen in Portugal)